Manewry między czołgami cz. 2 - Panzerkampfwagen II

W drugiej części praktycznego poradnika dotyczącego identyfikacji różnych wersji niemieckich czołgów jedynie po wyglądzie przyjrzymy się kolejnej odmianie czołgu lekkiego, czyli Panzerkampfwagen II. Był to pierwszy czołg z jakimś poważniejszym uzbrojeniem, a jego zadaniem było wzmocnienie jednostek wyposażonych w PzKpfw I. W tym celu oprócz MG 34 dodano w nim również działko 2 cm KwK 30 lub 38 L/55. Ilość wersji i oznaczeń tego czołgu przyprawia jednak o niemały ból głowy. 

Zapraszam do zakupu mojej książki pt. Pancerny Kaukaz. Walki Kampfgruppe von Hake na linii Nalczyk-Ordżonikidze jesienią 1942 r. Jest to pierwsze w literaturze opracowanie poświęcone temu tematowi i powstało na bazie oryginalnych niemieckich dokumentów wojennych:

Szczegóły: https://www.dookolarzeszy.pl/2024/07/zapraszam-do-zakupu-mojej-ksiazki-pt.html

 

 

Panzerkampfwagen II Ausf. a/1, a/2, a/3

Pierwsze modele PzKpfw II pojawiły się w 1936 r. i z wyglądu przypominały PzKpfw I, szczególnie jeśli przyglądniemy się zawieszeniu. Trzy pierwsze wersje były seriami próbnymi i wyprodukowano ich jedynie po 25 sztuk.

Pierwsze wersje podwozia PzKpfw II były podobne do tego z PzKpfw I (ale poza tym nie mają ze sobą nic wspólnego) i łatwo je zidentyfikować po trzech kołach podtrzymujących gąsienice i sześciu kołach jezdnych złączonych belką 

Źródło:http://www.panzer-abteilung.cba.pl/czolgi/pzkpfw_II.php

Panzerkampfwagen II Ausf. b 

Kolejna wersja "dwójki" powstała w lutym 1937 r. i ponownie wyprodukowano jej niewiele, bo tylko 100 sztuk. Większość ulepszeń dotyczyła wnętrza czołgu, choć przedłużono trochę kadłub, pogrubiono pancerz, a gąsienice zostały poszerzone.

PzKpfw II Ausf. b na pierwszy rzut oka ciężko odróżnić od Ausf. a1/a2/a3. Najłatwiej zrobić to zwracając uwagę na szersze koła podtrzymujące gąsienice i jezdne oraz na zmieniony kształt kół napędowych

Źródło: Patton Museum, Fort Knox, KY

Panzerkampfwagen II Ausf. c

Dopiero wraz z pojawieniem się tej wersji PzKpfw II wyglądał jak PzKpfw II. Zrezygnowano z zawieszenia pamiętającego PzKpfw I, które miało sześć małych kół jezdnych na rzecz pięciu dużych. Zwiększono także liczbę kół podtrzymujących - z trzech na cztery, a także zmieniono kształt kół napinających i napędowych. Dodatkowo przednia część kadłuba jest wyraźnie zaokrąglona.

Podwozie PzKpfw II Ausf. c zdecydowanie różni się od tych z wcześniejszych wersji. Ma ono pięć dużych kół jezdnych zamiast sześciu małych złączonych belką oraz cztery koła podtrzymujące gąsienice

Źródło: https://i.pinimg.com/originals/07/12/f4/0712f49d76eb5e659630086df7dbe4d1.jpg

Panzerkampfwagen II Ausf. A, B, C

Te wersje różniły się od Ausf. c właściwie jedynie technologią produkcji i pojedynczymi detalami, ale to właśnie od Ausf. A rozpoczyna się seryjna produkcja tego czołgu. Żeby nie zostawiać jednego zdania, to dodam, że po doświadczeniach zdobytych w Hiszpanii okazało się, iż dotychczasowy pancerz PzKpfw II jest zbyt cienki, więc trzeba było go pogrubić płytami pancernymi, co trochę zmieniło wygląd czołgu. W niektórych pojazdach zmodyfikowano także właz główny. Od zakończenia produkcji Ausf. c, wyprodukowano 958 sztuk Ausf. A, B i C.

Ausf. c, A, B i C nie różnią się za bardzo między sobą zewnętrznie, więc ciężko je odróżnić; na zdjęciu poniżej widoczne PzKpfw II Ausf. B na ulicach Warszawy we wrześniu 1939 r.  

Źródło: http://panzerserra.blogspot.com/2016/09/panzer-ii-ausf-d-sdkfz-121-case-report.html

Panzerkampfwagen II Ausf. D, E

Te wersje stanowiły zupełnie nową konstrukcję. Powstały w celu zapotrzebowania na czołg szybki (Schnellekampfwagen) dla dywizji lekkich. Jedynymi podzespołami pochodzącymi od wcześniejszych wersji był silnik i wieża. Czołgi te miały podwozie typu Christie z czterema podwójnymi kołami jezdnymi o dużej średnicy po obu stronach. Wyprodukowano ich tylko 50 sztuk, ale szybko zostały przebudowane na samobieżne niszczyciele czołgów i czołgi-miotacze ognia.

PzKpfw II Ausf. D łatwo odróżnić po czterech dużych kołach jezdnych, które pełniły również funkcję kół podtrzymujących oraz po zmienionym kształcie koła napędowego (które ma teraz otwory) i napinającego (które jest bardziej jednolite), a także nie zaokrąglonym przodzie kadłuba

Źródło: https://i.pinimg.com/originals/35/4e/17/354e17bf8c61cf82752ac73dc7ea10a3.jpg

Panzerkampfwagen II Ausf. F

Ten czołg przypominał Ausf. C, ale miał kilka ulepszeń. Najbardziej rzucającą się w oczy różnicą jest brak zaokrąglonego kadłuba na rzecz dwóch płyt pancernych zespawanych pod kątem (dla ciekawskich - 70°) oraz zmieniony przód nadbudowy kadłuba. Z powodu wykorzystania podwozia Ausf. F do przebudowy na samobieżne działa przeciwpancerne, wyprodukowano ich jedynie nieco ponad 500 sztuk. Dodatkowo czołg dostał nowe działko 2 cm KwK 38 L/55.

W porównaniu do wcześniejszych seryjnych wersji Ausf. F ma przede wszystkim zmieniony kadłub, który teraz nie jest zaokrąglony, a zespawany pod kątem z dwóch płyt pancernych; dodatkowo po lewej stronie przedniej płyty kadłuba znajduje się wizjer kierowcy, a po prawej - atrapa wizjera radiooperatora

Źródło: https://www.vaterland.pl/pliki/663,3,index_583.jpg

Panzerkampfwagen II Ausf. G

Ta wersja była całkiem inną konstrukcją mającą zastąpić Ausf. F. Podobnie jak poprzednik, została ona wyposażona w działko 2 cm KwK 38 L/55 i MG 34. W styczniu 1942 r. Ausf. G przezbrojono w armatę 5 cm PaK 38 L/60 i wysłano na Front Wschodni do testów w warunkach bojowych, ale te się tak opóźniły, że ostatecznie zrezygnowano z całej konstrukcji i położono nacisk na projektowanie następnych wersji. Był to powód przez który wyprodukowano tylko 12 sztuk tego czołgu. W dodatku Ausf. G miał wieżę umieszczoną symetrycznie, a nie jak poprzednie wersje - trochę po lewej stronie kadłuba.

PzKpfw II Ausf. G to kolejna zmiana w konstrukcji tego czołgu. Najbardziej rzucające się w oczy są naprzemiennie ułożone koła jezdne oraz podobne do Ausf. D koła napinające i napędowe, a także przedłużone przednie osłony gąsienic

Źródło: https://i.imgur.com/d6MBzo8.jpg

Panzerkampfwagen II Ausf. H

Kolejna wersja PzKpfw II miała grubszy pancerz i nowe działko 2 cm KwK 38 L/55 oraz standardowo - MG 34. Założeniem tej wersji było wykorzystanie skrzyni biegów z PzKpfw 38(t) i przezbrojenie w działko 2,8 cm KwK 41 (nazwane później 2,8 cm KwK 42), które było półautomatyczną wariacją na temat ciężkiej rusznicy przeciwpancernej 2,8 cm sPzB 41. Plany były ambitne, ale tylko na papierze, bo czołg nigdy nie wyszedł poza stadium prototypu. 

Panzerkampfwagen II Ausf. M

Kolejna wersja nieoznaczona Ausf. I, jakby podpowiadała logika, była równolegle rozwijana z Ausf. H. Pojazd miał mieć działo 5 cm KwK 39/41 L/60, ale prototyp uzbrojono w standardowe działko kalibru 20 mm i MG 34. Ausf. M miał być ruchomym opancerzonym punktem obserwacyjnym dla artylerii z odkrytą wieżą, ale z tego wszystkiego zostało tylko "miał być", bo podzieliła ona los Ausf. H. 

PzKpfw II Ausf. H powstał tylko w jednym prototypowym egzemplarzu, a z czterech kolejnych wyprodukowano PzKpfw II Ausf. M, który miał być uzbrojony w długolufowe działo 5 cm KwK 39/41 L/60 wyposażone w hamulec wylotowy oraz posiadać odkrytą wieżę przykrytą brezentową plandeką. Właśnie po tym najszybciej i najłatwiej go rozpoznać.

Źródło: https://www.scalemates.com/products/img/1/0/9/1099109-15655-39-720.jpg

Panzerkampfwagen II Ausf. J

W porównaniu do dwóch poprzednich wersji, Ausf. J wyprodukowano w większej liczbie egzemplarzy, ale powstało ich i tak zaledwie 30 sztuk. Uzbrojenie stanowiło działko 2 cm KwK 38 L/55 i oczywiście MG 34.  W odróżnieniu od poprzedników, był on lepiej opancerzony i brał udział w działaniach bojowych. 

Ausf. J od Ausf. G odróżniał przede wszystkim grubszy pancerz. Co do podwozia i uzbrojenia, to nie zmieniło się właściwie nic

Źródło: http://www.tanks-encyclopedia.com/wp-content/uploads/2016/10/Screen-Shot-2016-10-12-at-19.52.30.png

Panzerspähwagen II Ausf. L "Luchs" 

Ausf. L to pierwszy z przedstawicieli wielkich kotów w armii niemieckiej. Jego dostawy trwały od września 1939 r. do stycznia 1944 r. Rysia uzbrojono w działko 2 cm KwK 38 L/55 i MG 34, chociaż były plany żeby "drapał i gryzł" działem 5 cm KwK 39/41 L/60, ale wieża okazała się za mała i w środku nie było wystarczająco dużo miejsca na zapas amunicji. Oprócz zmian technologicznych, dodano mu jednego członka załogi, która teraz stanowiła 4 osoby, przez co dowódca mógł lepiej dowodzić działaniami operacyjnymi. Mimo że czołg był solidny, to jego opancerzenie i uzbrojenie już na początku wojny było przestarzałe. Z racji swojego zastosowania jako pojazd rozpoznawczy, jego oficjalna nazwa to Panzerspähwagen II, a nie Panzerkampfwagen II. Zamówienie na Rysia obejmowało 800 czołgów, lecz produkcja została wstrzymana w styczniu 1944 roku. Do tego czasu wyprodukowano 100 pojazdów i przekazano je jednostkom zwiadowczym dywizji pancernych. 

 

Tak samo jak Ausf. G i Ausf. J, "Ryś" miał wieżę umieszczoną symetrycznie, która była nieco większa od tych z poprzednich wersji i pozbawiona płaskiej wieżyczki dowódcy. Z tego powodu w jej górnej części zamontowano dwa peryskopy - jeden w przedziale ładowniczego, a drugi - we włazie dowódcy. Jego cechą charakterystyczną było zamontowane pośrodku wieży działko 2 cm KwK 38 L/55 oraz ledwo wystający po lewej stronie MG 34

Źródło: https://farm9.staticflickr.com/8378/8368098562_ef3615a0ff_b.jpg

 

Zapraszam do zapoznania się z innymi częściami:

• PzKpfw I: https://www.dookolarzeszy.pl/2019/04/manewry-miedzy-czogami-panzerkampfwagen.html
• PzKpfw III: https://www.dookolarzeszy.pl/2019/05/manewry-miedzy-czogami-cz-3.html
  
• PzKpfw IV: https://www.dookolarzeszy.pl/2019/06/manewry-miedzy-czogami-cz-4.html
• PzKpfw V: https://www.dookolarzeszy.pl/2019/08/manewry-miedzy-czogami-cz-5.html 
• PzKpfw VI: https://www.dookolarzeszy.pl/2019/11/manewry-miedzy-czogami-cz-6.html