3 największe mity boju pod Prochorowką

W związku z tym, że dzisiaj przypada 77. rocznica boju pod Prochorowką, chciałbym obalić krążące od tylu też lat mity, które można znaleźć nawet we współczesnej historiografii. Nie przedłużając, zapraszam na zapoznanie się z trzema najczęściej pojawiającymi się wymysłami tego starcia. 

Zapraszam do zakupu mojej książki pt. Pancerny Kaukaz. Walki Kampfgruppe von Hake na linii Nalczyk-Ordżonikidze jesienią 1942 r. Jest to pierwsze w literaturze opracowanie poświęcone temu tematowi i powstało na bazie oryginalnych niemieckich dokumentów wojennych:
Szczegóły: https://www.dookolarzeszy.pl/2024/07/zapraszam-do-zakupu-mojej-ksiazki-pt.html

 

Bitwa pod Prochorowką była największą bitwą pancerną w historii

To chyba największy i najczęściej powtarzany absurd dotyczący wydarzeń z 12 lipca 1943 r. Praktycznie każde źródło go powiela, mimo że od wielu lat dostępne są dane liczbowe zarówno Niemców, jak i Sowietów. Zacząć należy od tego, że pod Prochorowką nie było żadnej bitwy, a bój wchodzący w skład większej bitwy na linii Obojan-Biełgorod. Co więcej nie ma czegoś takiego jak "bitwa pancerna", może być co najwyżej pancerny bój spotkaniowy. W bitwie czy boju pancernym biorą udział nie tylko czołgi, ale także piechota, artyleria, lotnictwo i inne jednostki różnego przeznaczenia.

Ogólnie mówiąc pod Prochorowką starły się siły niemieckiego II. SS-Panzer-Korps w składzie: SS-Panzergrenadier-Division "Leibstandarte SS Adolf Hitler", SS-Panzergrenadier-Division "Das Reich" oraz SS-Panzergrenadier-Division "Totenkopf" oraz sowieckiej 5. Gwardyjskiej Armii Pancernej, którą tworzyły: 18. Korpus Pancerny, 29. Korpus Pancerny, 2. Korpus Pancerny, 5. Gwardyjski Korpus Zmechanizowany oraz kilka mniej znaczących dla tematu jednostek. Zgodnie z dostępnymi danymi na 12 lipca 1943 r. II. SS-Panzer-Korps posiadał nie więcej niż 294 sprawne pojazdy pancerne, z czego 90 szt. przypadało na SS-Panzergrenadier-Division "Leibstandarte SS Adolf Hitler", 89 szt. na SS-Panzergrenadier-Division "Das Reich" i 115 szt. na SS-Panzergrenadier-Division "Totenkopf". Siły Rosjan liczyły prawdopodobnie od 616 do 672 pojazdów pancernych, gdyż część z nich (około 120 szt.) zostało przydzielonych do powstrzymania natarcia III. Panzer-Korps. Łącznie pod Prochorowką znajdowało się więc w sumie od 910 do 966 pojazdów pancernych obu stron (stosunek 2,1:1 na korzyść Rosjan), czyli znacznie mniej niż podaje się w wielu obecnych opracowaniach. 

Warto dodać, że to co powszechnie uważa się za "bitwę pod Prochorowką" obejmowało w zasadzie obszar działania  6./II./SS-Panzer-Regiment 1 w rejonie wzgórza nr 252.2, którą dodatkowo wspierały II./SS-Panzergrenadier-Regiment 2 oraz III.(gep.)/SS-Panzergrenadier-Regiment 2.

Jaka więc była największa "bitwa pancerna" w historii? Oczywiście będzie to bitwa pod Kurskiem, jeżeli chodzi o największy bój pancerny, można takowy przypisać starciu w rejonie Dubno-Łuck-Brody toczącemu się od 23 do 30 czerwca 1941 r., gdzie udział wzięło od 3 250 do nawet 4 350 czołgów (zależnie od źródła, ale najprawdopodobniej nie więcej niż 3 530), więc ponad 3,5 razy więcej niż pod Prochorowką. Na marginesie, bój ten wygrali Niemcy tracąc około 200 pojazdów pancernych, czyli cztery razy mniej niż Sowieci (około 800).

PzKpfw VI Ausf. H1 "Tiger" nr '1311' (dowódca: SS-Obersturmführer Waldemar Schütz) z 13. s.Pz.Kp/SS-Panzer-Regiment 1 w czasie Operacji "Zitadelle", lipiec 1943 r. 

Źródło: https://pl.pinterest.com/pin/351912457372121/

Pod Prochorowką walczyło 100 Tygrysów

Kolejny mit dotyczy ilości PzKpfw VI Ausf. H1 "Tiger" w boju pod Prochorowką, których miało być tam nawet 100. Liczba ta została mocno zawyżona przez Sowietów po zakończeniu walk, aby jakoś usprawiedliwić przed dowództwem kompromitujące straty. Ku uciesze Rosjan, mit ten żyje do dziś, mimo że nie ma kompletnie nic wspólnego z prawdą.

Na logikę - jakim cudem w trzech kompaniach czołgów ciężkich, biorących udział w owym boju, mogło się zmieścić aż 100 czołgów?! Zgodnie z niemieckimi raportami na 12 lipca 1943 r. stan gotowych do działania PzKpfw VI Ausf. H1 "Tiger" wyglądał następująco:

• 13. s.Pz.Kp/SS-Panzer-Regiment 1 – 4 sztuki
• 8. s.Pz.Kp/SS-Panzer-Regiment 2 – 1 sztuka
• 9 s.Pz.Kp/SS-Panzer-Regiment 3 – 10 sztuk

Daje to łącznie 15 tych czołgów ciężkich z czego w głównych walkach w pasie SS-Panzergrenadier-Division "Leibstandarte SS Adolf Hitler" było ich jak widać aż 4. Nawet jeżeli weźmiemy pod uwagę stany tych trzech pełnych kompanii na 5 lipca 1943 r. (17 szt. z "LSSAH", 14 szt. z "Das Reich", 15 szt. z "Totenkopf"), to łącznie daje to 46 sztuk (z czego 7 w dowództwach kompanii), więc jest ich ponad połowę mniej niż się podaje.  

PzKpfw VI Ausf. H1 "Tiger" nr 'S11' (dowódca: SS-Obersturmführer Philipp Theiss) z 8. s.Pz.Kp/SS-Panzer-Regiment 2 niszczy sowiecki czołg podczas walk pod Kurskiem, lipiec 1943 r.

Źródło: https://gr.pinterest.com/pin/503699539556536100/

Niemcy pod Prochorowką ponieśli duże straty

Ostatni mit mówi o tym, jakoby II. SS-Panzer-Korps miał ponieść w tym starciu znaczne straty w pojazdach pancernych. W rzeczywistości raport na 13 lipca 1943 r. informował, że gotowych do działania jest 251 z 294 pojazdów pancernych (43 mniej), z czego bezpowrotnie stracono... 5 (sic!) z nich, a reszta nadawała się do ponownego użycia po naprawach. 

Z drugiej strony Sowieci w boju pod Prochorowką stracili 344 pojazdy pancerne z czego 192 trafiło na konto SS-Panzergrenadier-Division "Leibstandarte SS Adolf Hitler", 75 - SS-Panzergrenadier-Division "Das Reich", a 77 - SS-Panzergrenadier-Division "Totenkopf". Łatwo można policzyć, iż Sowieci pod Prochorowką stracili prawie 8 razy więcej pojazdów pancernych niż Niemcy! Mało tego - niemieckie raporty o stanie zniszczenia radzieckich czołgów wydawały się tak przesadzone, że SS-Obergruppenführer Paul Hauser – dowódca II. SS-Panzer-Korps – osobiście zrobił inspekcję w sektorze frontu zajmowanym przez SS-Panzergrenadier-Division "Leibstandarte SS Adolf Hitler”. Gdy zobaczył masę zniszczonych rosyjskich czołgów zrozumiał, że nikt nic nie podkoloryzowywał. Własnoręcznie zaznaczył kredą każdy policzony czołg i wyszło mu ponad 100 wraków. 

PzKpfw VI Ausf. H1 "Tiger" nr '913' (dowódca: SS-Unterscharführer Fein) z 9. s.Pz.Kp/SS-Panzer-Regiment 3 w czasie działań pod Kurskiem, lipiec 1943 r. 

Źródło: https://i.pinimg.com/originals/e8/91/34/e8913458c1b6c40a6b3dc1efbe112922.jpg